26/02/2011
Çocuklar İçin Oyun ve Oyuncaklar
Çocukların Oyunları ve Oyuncakları
Oyun ve Oyuncak: Çocuk için oyun ve oyuncak dünyayı, yaşamı,insanları ve kendisinin dünya içindeki konumunu güvenli bir ortamda tanıması veyaşam deneyimi edinerek düşünce geliştirmesini öğreten bir laboratuvar ortamıdır.Oyun ve oyuncaklar aracılığı ile hem maddenin özelliklerini öğrenir hem dekendi gücünün sınırlarını deneyerek becerilerini fark edip geliştirir. Oyun veoyuncaklar çocuğun fiziksel, sosyal, duygusal ve zihinsel gelişimininkaynağıdır. Bunlara örnek güçlü kaslar oluşturma, kontrol edebilmeyi öğrenme,hayal gücünü geliştirme, problem çözme ve işbirliği yapabilme gibi pek çokbeceriyi içerir.Oyuncak; çocukların doğal yeteneklerini ortaya koyan bunuortaya koyduğu gibi geliştiren, kolaylaştıran oyun malzemeleridir.Oyun; çocuğun laboratuarı gibidir. Çocuk oyun sayesindeiçindeki keşif-merakı ortaya koyar. Çocuk oyunda olayın sonucunu düşünmedenhareket eder ve amaç kendisi için tamamen eğlenmektir. Oyun öğrenilebilen bireylemdir. Çocuğun ihtiyaçlarını ifade eder.
Yaşlara Göre Oynanması Gereken Uygun OyuncaklaraBakarsak;
0-3 ay arası oyuncaklar; Müzikli, renkli ve basit biçimiolan oyuncakları seçin. Bebeğin dikkatini toplamasına ve şekli tanımasınayardım eden oyuncakları seçin. Budönemde çıngıraklar bebekler için çok önemlidir bebeğin el denetimini vebebeklerin el-göz uyumunu geliştirir.4- 6 ay arası oyuncaklar; Düşsel oyuna teşvik eden avutucunesneler; bez bebekler. El- göz uyumunugeliştiren oyuncaklar; yumuşak toplar. Benlik kavramını besleyen; aynalar.Etki- tepki öğreten; oyun minderleri. Çocuğun dişetlerini yatıştırır; dişçıkarma halkaları gibi oyuncakları tercih edebilirsiniz.6- 9 ay arası oyuncaklar; El- göz uyumunu ve dengesinisağlayan; toplar. Sözcük dağarcıklarını geliştiren; tahta kitaplar. İletişimbecerilerini arttıran; telefon vb gibi oyuncaklar olabilir.9- 12 ay arası oyuncaklar; Nesne kalıcığını öğreten; kaplar.Bebeklerde boyut algısını güçlendiren üst üste yapılan; oyuncaklar olabilir.13- 15 ay arası oyuncaklar; Boyut algısını geliştiren; şekilgeliştiriciler. Kas becerilerini geliştiren; yap- bozlar. İlk matematikbecerisi;eşleme oyuncakları. Dengelemeyi sağlayan; kamyon vb. gibi oyuncaklarseçilebilir.16- 18 ay arası oyuncaklar; Çizim ve el becerilerinigeliştiren; pastel boyalar olabilir.2-3 yaş arası oyuncaklar; Bu yaşta çocuklarınıza kendi hayalgüçlerini geliştirecek oyuncak sunmalısınız; oyun hamurları, su, basit tahminoyunları gibi. Bütünü parçalara ayıran ve parçalardan da bütünü oluşturan zeka ve yaratıcılık içeren oyunlaroynanmalıdır. El- ayaklarını birlikte kullanmayı öğrendiği ve yön duygusunugeliştirdiği; bisiklet. Çocuklara sosyalleşmeyi öğreten; oyun parkları. Buyaşta doktordan korkan çocuklar için çocuklarımıza doktor seti alarak onların doktora karşı olanbu fobik durumunu yıkabiliriz.3- 5 yaş arası çocuklar; Oyuncak bu yaştan itibaren çocuklarsosyalleşme aracıdır. Mutfak eşyaları,kutular, masa, sandalye, giysiler vb. Bu yaş grupları 2’ şer- 3’ er gruplarşeklinde oynamayı severler. Taklit- canlandırma oyunlarına karşı ilgi artabilirve bu tür becerilerini geliştirmesi için ona uygun ortam ve gereçler sunulsun.Planlı ve hedefe yönelik lego oyunları oynarlar.
Aileye Öneriler;
- Çocuk için seçilecek oyuncaklar çocuğun yaşına, becerisine, ilgisine uygun olmalıdır. Ayrıca çocuğun oynayacakları maddeler kullanışlı, keskin- sivri olmayan , dayanıklı ve sağlam, zarar içermeyen, ağza kaçacak kadar küçük parçaları içermeyen, boyası çıkmayacak oyuncaklar olmalıdır.
- Aileler çocukları için zihinsel, duygusal, fiziksel olarak çocuklarını bu anlamda geliştirecek oyuncaklar almalıdırlar.
- Ailelerin yanlışları çocukların oyuncak isterken ki taleplerini göz önünde bulundurmalarıdır. Aileler çocukları hangi oyuncakları isterlerse o oyuncakları alıyorlar. Evet çocuklarımızın oyuncak istekleri bizim için önemli ama küçük yaş grubu çocuk oyuncağın işlevini, amacını bilemez ve o oyuncağı tamamen kendince hoş- sempatik geldiği için ister. Aileler duygusal yaklaşarak çocuğumuzun istediği oyuncağı alalım onu mutlu edelim diye yaklaşabilirler ama bu tür duygusal yaklaşımlar çocuklardan çok şey götürebilir. Önemli olan çocuğumuza moda olan oyuncağı almak değildir. Çocuk belki çok sade ve belki de ucuz oyuncaklar aracılığıyla birçok şeyi deneme ve yaratma olanağı bulur.
- Özellikle ilkokul çocukları için grup oyunları yani birden fazla çocuğun oynadığı oyunlar daha sağlıklıdır.
- Çocuklarına çok fazla zaman ayırmayan aileler ise çocuklarını oyuncaklara boğarlar ki sıkılmasınlar diye bu da yapılan bir başka yanlıştır. Aileler çocuklarına veremedikleri, sevgiyi, yakınlığı, sosyal birlikteliği çocuklarına bol bol oyuncaklar alarak bu mesafeyi kapatabileceklerini düşünüyorlar ama bu da tamamen yanlış bir davranıştır. Halbuki anne- babanın çocuğu ile geçireceği zaman sosyal birliktelik çocuklara alınan oyuncağın sayısından daha çok önemlidir. Ailesiyle bolca vakit geçiremeyen çocuk ileriki zamanlarda sıkıntı yaşar.
- Çocuklarına özellikle erkek çocuklarına silah almak şiddet uygulamanın ya da bir başkasına zarar vermenin masum olduğunu düşünmek kadar tehlikelidir.
- Erkek çocuklarımıza kendi cinsiyetlerine hitap edecek, kız çocuklarımıza ise kendi cinsiyetlerine hitap edecek oyuncaklar alınmalıdır. Erkeklere alınabilecek oyuncaklar; araba, kamyon, helikopter, top vb. Kızlara alınabilecek oyuncaklar ise; ip, mutfak eşyaları, barbi bebekler vb. gibi oyuncaklar olmalıdır.
- Oyuncaklar çocuklarımızın yaşına uygun seçilmelidir ki ilk deneyimleri ve becerilerini kolayca- sağlıklı bir şekilde gerçekleştirsinler.
- Yatağında yatan bebek için yatağa asılan oyuncağa özen göstermeli bunlar bebeğin üstüne düşecek şekilde olmamalıdır. Oyuncakların yatağa sağlam monte edilmesi çok önemlidir.
- Pille çalışan oyuncaklarda ise oyuncağın içinde kimyasalın akmayacağı şekilde pilleri kullanmasına dikkat edilmelidir.
- Oyuncakları sık sık kontrol edilmeli. Kırılmış- parçalanmış olanları çocuğun yatağından uzak tutmaları gerekmektedir.
- Oyuncakları doğru bir yerde muhafaza etmeliyiz. Güvenli ve doğru seçim oluşturun ve doğru muhafaza edin. Oyuncak çocuğunuzun istediği zaman oyuncağa uzanıp ulaşabileceği bir yer olabilir fakat bu yerin etrafında ya da bebek- çocuk için zarar teşkil edecek bir şey olmaması önemlidir.