Aile Evlilik Çift Danışmanı Dr. Ekrem Çulfa Koçluk ve Psikolojik Danışmanlık Merkezi 0533 3738123
Uzman Klinik Psikolog Büşra GÜNEŞ
uzmanpsikologbusra@gmail.com
ÇOCUKLARDA YALAN SÖYLEME DAVRANIŞI
10/12/2013 Çocukların
yalan söylemesi ebeveynleri oldukça endişelendiren bir konudur. Çocuğun
sağlıklı gelişimi için dikkatle ele alınması gerekmektedir; çünkü yalan
karşısında verilen tepkiler bu davranışın devamını ve daha da sıklaşmasına
neden olabilir. Çocukların
söylediği yalanlar yaşlarına göre farklılık gösterebilir. 6-7 yaş öncesinde söylenen yalanlar
çoğunlukla “sözde” yalanlardır. Bu dönemde çocuklar gerçek dışı konuşabilirler,
olmamış olaylar anlatabilirler ya da hayali arkadaşları olabilir. Söyledikleri
yalanlar daha çok oyun gibidir. Bu tarz doğru söylememe durumunu yalan olarak
nitelendirmemek gerekmektedir. Çocuk ile konuşurken de “ yalan” kelimesi
kullanılmadan iletişim kurulmaya çalışılmalıdır. Bu dönemde verilen tepkiler
çok kritiktir; çünkü verilecek abartılı tepkiler yalan söyleme alışkanlığına
dönüşebilir. Bazen de çocuklar çevresindekileri kandırmak, ilginç şeyler
anlatarak onları şaşırtmak ve ilgi çekmek için yalan söyleyebilirler. Bu tarz
yalanlara ise “patolojik yalanlar” denilmektedir. Çoğu durumda çocuk bir yanlış
yapmıştır ve bu suçu gizlemek için yalan davranışına başvurmaktadır. Bu tarz
yalanlar ileride bazı hırsızlık gibi ciddi davranış bozukluklarına da neden
olabilmektedir. “Sosyal yalanlar “ ise daha çok nezaket veya gönül alma gibi
nedenlerle söylenen yalanlardır,
çocukluktan ergenliğe doğru olan dönemde daha sık görülür. Bunların yanında
anne ve babalarının yalan söylediğine şahit olan çocuklar bu davranışı model
alıp yalan söyleyebilir. Bazen çocuk, davranışları için sık sık eleştiriliyorsa
ve ceza alıyor ise kendisini savunmak için yalan söyleyebilir. Bazı çocuklar
ise “yüceltilmiş yalan “ diye adlandırılan başkalarının hayranlığını kazanmak
ve takdir görmek için yalan söyleyebilir. Bunlar “3 katlı evimiz var” gibi
maddi içerikli olmasının yanında, babası
ölmüş bir çocuğun “babam var” demesi örneğinde olduğu gibi manevi içerikli de
olabilir. Çıkar için söylenen yalanlarda ise bir durumdan kar elde etmek için
yalan söyleme durumu vardır; çoğu zaman anne ve baba model alınmıştır . Çocuklarda Yalan Söylemenin Nedenleri
Yalan
söyleme altında pek çok karmaşık nedenlerin yattığı bir konudur. Herkes için
farklı bir ihtiyaca hizmet eder. Çocukların yalan söylemesinin nedenleri
çoğunlukla aşağıdaki gibidir: ·
Çocuklar
anne ve babalarından onay almak ve onlar tarafından beğenilmek için yalan
söyleyebilirler. Özellikle mükemmeliyetçi ve çocuklarının
başarı/başarısızlığına karşı aşırı hassas ebeveynlerin çocukları, anne ve
babalarının kendilerini yetersiz görmemesi için yalana başvurabilir. ·
Cezalandırıcı
ebeveynlerin çocukları yanlış davrandıklarını düşündüklerinde cezadan kaçmak
için yalan söyleyebilirler. ·
Çocuğa
verilen görevler, çocuğun potansiyeli ile uyumsuz ise görevi yapmamak için
yalan söyleyebilirler. ·
Çocukların
başka sorunları ya da aile içi sorunlar için yaptığı bir yardım çığlığı
olabilir. ·
Bazen
dikkat çekmek ve ilgiyi üzerinde toplamak için yalan söyleyebilirler. ·
Yalan
söylemek çocukların işlerini halletmesini sağlıyorsa ve bir nevi ödül getiriyorsa
yalan söyleyebilirler. ·
Anne
ve babası ya da arkadaşları yalan söyleyen çocuklar bu davranışı taklit
edebilir. ·
Ailesine
aşırı bağlı çocuklar onları üzmemek ve sevgilerini kaybetmemek için gerçeği
gizleyebilirler. ·
Bazen
sadece güzel şeyler hissetmek için yalan söyleyebilirler, bunun için
hayallerinde olmasını istedikleri şeyleri olmuş gibi anlatabilirler. Yalan Söyleyen Çocuklara Yaklaşım ·
İlk
adım yalanın özelliğini bilmektedir. Yalanın hangi amaçla söylendiğinin
bilinmesi gerekmektedir. Bir hatayı gizlemek mi yoksa bir başkasına yardım veya
onları incitmemek için mi veya ilgi çekmek
ve sevilmek için mi olduğu ortaya çıkarılmalıdır. ·
Yalana
kıskançlık, mutsuzluk , travma , korku, takdir kazanma ve dikkat çekme gibi
hangi psikolojik faktörlerin neden olduğu incelenmelidir. ·
Çocuğun
yalanı en çok kime karşı söylediği ortaya çıkarılmalıdır. ·
Çocukların
en sık yalan söylediği durum ve koşullar tespit edilmelidir. ·
Çocuğa
yalan söylemenin avantaj ve dezavantajları , doğru söylemenin avantaj ve
dezavantajları açıklanmalı ve yalanın uzun vadede zarar getireceği
gösterilmelidir. ·
Çocuklar
kötü bir şeyler yaptığında bile doğruyu söylediklerinde takdir edilerek
pekiştirilmelidir. ·
Yalan
söyledikleri için azarlanmamalı ve ağır cezalar verilmemelidir; sözel ve fiziksel
şiddet uygulanmamalıdır. ·
Çocuklar
ile bu konuda konuşurken onların kişiliği değil davranışı ele alınmalıdır. ·
Anne
ve baba olarak yalan söylemekten kaçınılmalıdır. UZMAN KLİNİK PSİKOLOG BÜŞRA GÜNEŞ |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
SEVGİ BAĞIMLISI MISINIZ? - 10/12/2013 |
Romantik komedi filmlerinde , çoğu zaman hayatı yolunda gitmeyen ya da çok sıkıcı olan bir kişinin yaşamına biri girer ve bir beyaz atlı prens edasıyla bir anda bir sihir olmuş gibi tüm sıkıntılarından kurtulur ve artık çok mutlu olur. Kim böyle bir |
ÇOCUKLARDA DAVRANIŞ PROBLEMLERİ İLE BAŞA ÇIKMA - 10/12/2013 |
Çocuk yetiştirmek insanoğlunun en büyük sanatlarından biridir. Bir çocuk büyüme çağında iken bir takım kuralları, davranışları, değerleri öğrenir ve yaşamlarında bunları uygular. Bu öğrendiklerine göre davranış ve tutumlar geliştirir kısacası yaşamın |
ÖFKE KONTROLÜ - 10/12/2013 |
Her gün dışarı çıktığımızda, bazen trafikte, bazen işlerimiz bir türlü yoluna girmediğinde, bazen birileri kuralları çiğnediğinde ya da bazen sadece kendi davranışlarımızdan rahatsız olduğumuzda sinirleriniz , öfke yaşarız. Öfke, kulağı sorun çıkarta |
İNTERNET BAĞIMLILIĞI , BELİRTİLERİ VE NEDENLERİ - 10/12/2013 |
Günümüzde çoğu insan güne internet ile başlayıp, internet ile günü bitirmektedir. Uyanır uyanmaz ilk işi maillerini kontrol etmek, tweet atmak olan gün içerisinde sürekli bunları ya da facebook gibi sosyal paylaşım sitelerini kontrol eden kişi sayısı |
DEPRESYONDA DÜŞÜNCE ÖZELLİKLERİ - 10/12/2013 |
Depresyon, oldukça sık görülen ve çok zor bir psikolojik rahatsızlıktır. Bireyi yaşamaktan vazgeçirebilir, yoğun çaresiz hislerine yol açabilir, hayata karşı isteksizleştirebilir, kişilerarası ilişkilerini bozabilir, fiziksel sağlığı olumsuz etkileye |
SINAV KAYGISINI ANLAMAK - 10/12/2013 |
“Bildiğim soruları sınavda neden yapamıyorum anlamıyorum.”, “ Sınava girmeden önce titrememe engel olamıyorum” , “ Sınav ile ilgili sürekli huzursuz ve tedirginim”, “ Sınavda aklıma üşüşen düşünceler nedeniyle dikkatimi toparlayamıyorum.”, “Öğrendiği |
KARDEŞLER ARASINDAKİ KISKANÇLIK VE KAVGALARI ÖNLEME YOLLARI - 10/12/2013 |
Kardeşlik yani aynı kişiye anne baba demek, aynı aile ortamını, aynı kuralları ve alışkanlıkları öğrenmek, ait olunan şeyleri paylaşmak ve birlikte zaman geçirebilmek özel bir duygudur. Her aile içinde kardeşler arasında farklı ilişkiler olabilir; |