Akrofobi

Akrofobi;diğer anlamıyla yükseklik korkusu olarak bilinir. Yüksek yerlere çıkmak, yüksekyerlere bakma ve yüksek yerlerde bulunma gibi durumlardan korkmadır. Bu kişileryüksek apartmanlara, teleferik gibi şeylere, dönme dolap, uçak, dağ gibi yüksekliğibelirten yerlere çıkamazlar. Hatta bu kişiler yüksek bir yerde sabit birşekilde durmalarına rağmen vücutlarının düştüğünü hissederler. Bazıları isekontrol edemedikleri bir atlama isteğine kapılmaktan korkmaktadır. Hatta bazıhastalar ise dışarıdan bir kuvvetin kendilerini uçurumun kenarına sürüklediğihissini yaşamaktadırlar. Akrofobisi olan pek çok hastanın başı döner ki buanksiyetenin psikolojik bir belirtisidir ya da somatik hayalin bir ifadesidir.Merdivenden korkan bir hasta şayet yakınlarında bir pencere yoksa ayakları yerebasınca kendini güvende hissedecektir. Eğer büyük bir pencere varsa, kişikorkacaktır. Akrofobideki duygusal-fiziksel tepkiler diğer fobilerdeki gibidir.Titreme, aşırı terleme, kalp çarpıntıları, ağlama ve bağırma en sık görülenreaksiyonlardır. Kişinin yükseklik korkusunda yaşadığı durum baş dönmesindendaha farklıdır. Kişi yükseğe çıktığında önce paniklemeye başlar ve etrafındatutunabileceği bir şeyler arar. Kendi denge duygusuna güvenmez. Böyle birdurumda hasta hemen aşağıya inmeye başlar ya da dizlerinin üstüne çöker. Yanigenel itibariyle yükseklik korkusu kişinin hayatını ve aktivitelerini oldukçakısıtlayabilir.

Akrofobi’nin Sebepleri ve Yapılan Araştırmalar

Araştırmalarinsanların genelde yükseklikten tedirgin olmalarını normal bir durum olduğunugöstermektedir. 1960’ larda yapılan bir deneyde, emekleyen bebeklerin anneleribebeklerini çağırmalarına rağmen yüksekte bulunan bir cam paneli geçmeyireddettikleri görülmüştür. Bu nedenle akrofobinin evrimsel hayatta kalma mekanizmasınınkısmen yerleşmiş bir parçası olduğu düşünülmektedir. Normal bir korkutepkisinin, aşırı reaksiyona dönüşmüş hali olarak kabul edilir. Ayrıca birçokuzman, akrofobinin önceden yaşanmış kötü bir düşme ya da ebeveynlerin yükseklikkarşısında gösterdiği aşırı tepkiler sonucu öğrenilmiş bir davranış olduğunudüşünmektedir.

NewScientist dergisinin yayımladığı bir araştırmaya göre, yüksekten aşırı derecedekorkanlar, yüksek bir yere çıktığında bacakları titreyip başları dönenler,dikey mesafeleri olduğundan daha yüksek görüyorlar. Bu kişiler ne kadar çokkorkuyorlarsa, yükseklik mesafesiyle ilgili yaptıkları hatalar da o kadar büyükoluyor.

CaliforniaEyalet Üniversitesinden psikolog Russell Jackson, araştırma sonucunun,geleneksel yükseklik korkusu (akrofobi) teorilerinin tam tersini gösterdiğinisöyledi.

Psikologlarakrofobiyi ‘’normal olarak algılanan bir şeyden aşırı korku duymak’’ olaraknitelendiriyorlar. Ancak 43 kişi üzerinde yapılan araştırmada bunun tam tersisaptandı. Jackson, akrofobinin önemli bir unsurunun, bu kişilerin gördüklerişeyi farklı algılayıp normal davranmaları olduğunun belirlendiği söylendi.Araştırmaya katılanlara önce bir köprüden geçerken veya dönme dolaba binerkenneler hissettikleri soruldu. Ardından 14,4 metre yüksekliğindeki 5 katlıbinanın yüksekliğini aşağıdan ve yukarıdan tahmin etmeleri istendi. Deneklerdenbiri hariç hepsi binanın yüksekliğini olduğundan çok daha fazla tahmin etti.Bunun yanı sıra deneklerin bunun altından baktıklarında daha doğru tahmindebulundukları belirlendi. Yükseklik korkusu en fazla olanlar, binanınaşağısından yüksekliği 3 metre fazla tahmin ederken binanın tepesinden 12 metrefazla tahmin etti. Jackson, 14 metrelik binayı 50 metre olarak gören yükseklikkorkusundan mustarip olanların, normal bir insan 50 metrelik bir binada netepki verirse aynı tepkiyi verdiklerini söyledi. Jackson, ‘’ yükseklik sözkonusu olduğunda korkusuz insan yoktur’’ dedi.

Virginia’da yapılan bir başka araştırmada da, yükseklik korkusunda yanlış algılamanınönemli bir faktör olduğu saptandı. Ancak araştırma başkanı Jeanine Stefanucci,yanlış algılamaya korkunun yol açtığı düşüncesine vardığını söyledi.

AkrofobininTedavisi

Bilişsel-davranışçı terapi bu tip fobilerde kullanılan en önemli tekniktir. Hastayıaşama aşama ya da aniden korkulan duruma maruz bırakan bu yönteme sıkçabaşvurulmaktadır. Bunun yanı sıra kişiye, paniği durdurup, aşırı duygusaltepkilerini kontrol altına alabilecek ve metotlar da öğretilir. Akrofibidehastayı yüksek yerlere çıkarmak en sık kullanılan tedavi yöntemidir. Ancak 2001yılından bu yana kullanılan görsel gerçeklik tekniği de oldukça etkili sonuçlarvermektedir.

Kaynakça;

http://rehber.uzmantv.com/yukseklik-korkusu-nedir