ÇOCUKLARDA YEMESORUNLARI

Bilindiğigibi çocuklar bazı dönemlerde daha hızlı gelişim gösterirler. Özellikle ilkçocukluk ve ergenlik döneminde iştah artışı görülecektir. Düzenli olmasa daçocuklar ihtiyaçları kadar yerler, birkaç gün sürdüğü sürece bir zararıdokunmaz, ancak çocuğun yeme davranışlarında ani bir değişiklik olursa birsorun var denebilir.

Çocuklarda ayrı bir birey oldukları için zaman zaman iştahları değişebilir. Bazıanneler, çocuk kendisi yiyebileceği halde çocuğa kendi yedirmeye çalışmakta veçocuğun ellerini kirletmesinden ve yerlere kırıntı dökmesinden duyduğu kaygıyıçocuğa yansıtmaktadır. Bu tip davranışlar çocuğun da endişesini arttıracak ve özerklikduygusunun gelişmesini engelleyecektir.

Biraraştırmada, çocuklarıyla yeme sorunu yaşayan annelerin çocuklarıyla yakınlıkkurma ve temas kurma gibi büyümeyi destekleyen davranışların azaldığınıgöstermiştir.

Anne-babalarsağlıklı olan yiyecekleri özenle pişirip çocuk büyüsün iyi gelişsin diyeçocuklarına zorla yedirmeye kalktıklarında, çocukta inatlaşma başlamakta, oyiyeceklerden daha da fazla uzaklaşmaktadır. Anne-babaların çocuğunbeslenmesiyle aşırı ilgilenmesi, çocuğun doğal yemek döngüsüne fazla müdahaleetmiş olacaklar. Ailenin ‘bu senin için çok faydalı’ demesi çocukta tersetkiye neden olacak, çocuk o yemekten soğuyacaktır. Bu zorlamalarçocukta açlık tokluk gibi sinyallerin algılanmasında da sorunlar ortayaçıkmasına neden olabilmektedir.

Bebeklereilk katı gıda verildiğinde reddedebilir. İki yaşın sonunda çocuklar yemeğielleyerek mıncıklayarak çevreyi kirleterek de olsa kendi kendilerineyiyebilirler.

Okulöncesi çocuklar daha tutucu davranırlar, kendilerine model seçtikleri biryetişkinin ya da beğendikleri bir arkadaşlarının yeme tutumlarını benimsemeeğilimindelerdir. Çocuklar daha önce beğendikleri yiyecekleri, ‘çoksıcak,büyük, küçük, içinde bir şeyler var, bu pütürlü’ gibi bahanelerlereddedebilirler. Sürekli karşılaştıkları yiyeceklerden sıkılabilirler, bazıgıdaları belirli aralıklarla sunmak yeme ihtimallerini arttıracaktır. Yeni birşeyi denemeleri için fazla ısrarcı olmamak o yemeği yemelerinizamanla öğretecektir. Reddetme devam ederse, 1-2 ay sonra tekrar denenebilir.

Konudisiplin vermek olunca, uygun olan yer yemek masası değildir. Bazı anne-babalargereğinden fazla disiplin vermeye çalışabiliyorlar; ‘dirseklerini masadan çek,şapırdatmadan ye, bıçakla kes’ gibi söylemlerde bulunabiliyorlar. Bunlarınyanında çocuğu yemeye zorlayıcı ‘çorbanı bitir, yemeğini bitirene kadar masadankalkamazsın’ gibi sözler sarf ederler. Bu tarz sözler, kırıntılar için,giysilerin kirliliği için söylenen kısıtlamalar, diğer çocuklarlakarşılaştırmalar yapmak çocuğun davranışlarını geriletir ya da aynı inatçıpozisyonda kalmasına sebep olacaktır. Bir şeyi yanlış yapacak ya da azarişitecek diye çocuk, çoğu davranışlarında çekingenlik göstererek daha pasifkalmaya, bir şeyler yapmaktan korkmaya başlayacaktır.

Tamtersinin oluşması için, çocuklara yemek konusunun eğlenceli yanlarıgösterilmeye çalışılmalı, sofrayı kurmaya/toplamaya yardım etmesi istenebilir, bulaşıklarıyıkama/kurulama, ya da yemek yapılırken malzemelere yardım etme gibi küçükve yapabileceği görevler verilebilir.

Çocuklaryemek yemek için yetişkinlerden daha kısa süreye ihtiyaç duyarlar, uzun süreoturmaktan da sıkılacakları için erken kalkmalarına izin verilmelidir. Bununyanı sıra bazı çocuklar da daha uzun sürede bitirirler, onlara da ihtiyaçlarıkadar sürede oturmalarına izin verilmelidir.

Enönemlisi, çocukların yetişkinler kadar becerikli olmadıkları, her şeyi muntazamve temiz yapamayacaklarını, döküp saçarak zamanla öğrenebileceklerini bilip onagöre fazla baskı altına almadan onlara destek olmak gerekir.

Yemekleilgili bir sorununun olup olmadığını tespit etmek için bazı noktalara dikkatetmek gerekir. Örneğin;

çocuğunyeme ile ilgili tepkisi nasıl? (istekli/isteksiz, seçici vs.)

nekadar yemek yiyor? (çok az/çok fazla, çok fazla-az meyve/sebze/et/kuruyemiş vs.,doymama gibi)

yemeşekli nasıl? (yemekle oynuyor mu, elleriyle mi yiyor, sofra düzenini bozuyormu)

sosyalleşiyormu? (yerken aynı anda sohbet edebiliyor mu)

yiyeceklereilgi gösteriyor mu? (özellikle sevdiği/sevmediği yiyecekler neler, yeme hızınasıl)

sofradannasıl ayrılıyor? (sofradan kalkınca neler yapıyor) gibi durumlar gözlenipkaydedilmelidir.

KAYNAKÇA:  Şenol,S. (2006). Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı. Ankara: HYB Yayıncılık

http://www.cocukvegenc.com/?page=Yemek-ve-Anne-Psikolojisi&sub_id=105